آویشن
در زبان کردی کرمانشاهی به «آویشن»، «جعتری» و در سایر مناطق کردنشین به آن «آنخ» یا «اَزوِه» یا «هه زوه» گفته میشود و در زبان ترکی به «کهلیک اوتو» و در زبان لری به خصوص در مناطق بختیاری به این گیاه «اوشوم» و (اِزبوئه) گفته میشود. در زبان مردم رودبار استان گیلان به آن، «پلنگ مشک» میگویند .از این گیاه در مناطق کوهستانی شمال خراسان به وفور یافت میشود به زبان کرمانجی «آنخ» نام دارد.
این گیاه معمولا تا ارتفاع 40 سانتیمتر رشد میکند و بر روی شاخههای کوچک و چوبیاش ، برگهای نوک تیز به رنگ سبز تیره میرویند. عموما عصاره این گیاه عطر تندی داره
- گونه ها :
آویشنیان حدود ۳۵۰ گونه دارد، از جمله:
آویشن اوراسیایی Thymus pannonicus
آویشن پشمی Thymus pseudolanuginosus
آویشن خزنده Thymus praecox
آویشن زیرهای Thymus herba-barona
آویشن لیمویی Thymus pulegioides
و انواع دیگر انواع دیگر موجود هست.
به طور کلی 2 دو نوع آویشن معروف داریم : 1 . آویشن کوهی 2. آویشن شیرازی
آویشن کوهی یکی از گیاهان زیبا و معطر است که در اکثر مناطق معتدله رشد میکند. نمونه اهلی این گیاه آویشن شیرازی است که به صورت کشت مورد بهره برداری قرار میگیرد و در شیراز برداشت میشود. از نظر شکل ظاهری و طعم این دو نوع آویشن باهم فرق دارند. البته خواص درمانی آویشن کوهی بسیار بیشتر از آویشن شیرازی است.
آويشن گياهي است از تيره نعناعيان که ساختار بوته اي دارد و داراي ساقه مستقيم و علفي يا چوبي و پرشاخه به ارتفاع 10 تا 30 سانتي متر و در بعضي موارد تا 45 سانتي متر است. ساقه هاي منشعب اين گياه پوشيده از کرک هاي سفيد رنگ مي باشد .
برگ هاي آن معطر، تا حدودي هميشه سبز ، وتقريباً بدون دمبرگ يا داراي دمبرگ بسيار کوتاه هست
شکل برگها بيضوي- نيزه اي با حالت کشيده[11] يا لوزي شکل[2] با طول 5 تا 15 ميلي متر[11] که عموماً کنار برگ ها برگشته است
- از لحلظ ترکیبات شیمیایی :
اسانس آویشن به نام اسانس سر پوله موسوم است که خود مرکب از سیمن، پینن، دیپانتن، کاراکرول، و تیمول مىباشد. تیمول یا اسید تیمیک به فرمول C 10 H14 O یک ماده ضد عفونى کننده است.
بخاطر همین هم پروفسور "تروسو" گويد: « آويشن دشمن سم است ».
- خواص دارویی :
این گیاه داروی بسیار خوبی برای دستگاه تنفسی و بیماریهایی از قبیل زکام ، برونشیت وآسم ، است. همچنین این گیاه داروی خوبی برای معده میباشد و ناراحتیهای معده را از نظر هضم ، نفخ بطور کلی برطرف میکند. و همنیطور یک گیاه اشتهاآوراست
در طب سنتي به عنوان آرام بخش، محرک جنسي و خلط آور استفاده میشود
دارای اثر مهارکننده بر روی باکتریهای بیماریزا هستند بخصوص آویشن شیرازی دارای اثر بهتری در مهار باکتریها نسبت به گیاهان دیگر است.
آويشن کوهي براي دردهاي مفاصل و روماتيسم بصورت ضمادي از گل و برگش که گرم باشد نافع است و آويشن شيرازي ضد سم، ضد تشنج، براي عفونت هاي ريوي و نارسايي کبد مؤثر است و جوشانده آويشن شيرازي از ريزش مو جلوگيري مي نمايد. جوشانده آويشن و سير در سياه سرفه بسیار مؤثر است. در دردهاي شديد نيمه سر، انواع تب و، خستگي، هم موثر هست
- طرز استفاده :
- دم کرده 5 تا 10 گرم گياه در يک ليتر آب جوش يا 2 تا 3 گرم آن بر حسب هر فنجان،
- مضرات :
یک سری موانع مصرف برای استفاده از این گیاه وجود دارد: افرادی که دچار اختلالات غده تيروئيد هستند، بانوانی که در دوران حاملگي به سر میبرند نباید از آویشن استفاده کنند زیرا اثر قاعده آوری دارد و همچنین بانوانی که در دوران شيردهي به سر میبرند نباید از آویشن استفاده کنند.
احادیث :
امام صادق (ع) میفرمایند :
سعتر (یا همان آویشن) و نمک نيز بادها را از قلب دور مي سازند، اجزاء بسته شده بدن را باز مي کنند، بلغم را مي سوزانند، آب را به جريان مي اندازند، بوي بدن ودهان را خوب مي نمايند، معده را نرم مي کنند،
و همینطور معده را دباغي مي کند و در حديثي ديگر آمده که آویشن پرز معده را مي روياند.
امیدوارم به لطف نگاه حضرت حجت همه مسلمین جهان در صحت و سلامتی کامل به سر ببرند .اللهم عجل لولیک الفرج خدانگهدار