فواید و خواص دارویی گل بابونه 

بابونه در انگلیسی Chamomile نامی عمومی است که برای انواع مختلفی از گیاهان هم‌خانواده با مینای چمنی (از تیرهٔ کاسنیان) به کار می‌رود، گیاهی است پایا به بلندی ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر و بسیار معطر که چندین جنس دارد و در نقاط مختلف می‌روید.

گل بابونه گیاهی زیبا و معطر است و خواص دارویی فراوانی دارد.

بوی خوش اندام‌های هوایی این گیاه از زمان‌های قدیم مورد توجه حکما و مردم بوده است. بابونه اغلب در چمنزارها و اراضی شنی می‌روید. مصری‌ها، ایرانیان و یونانيان باستان از بابونه برای درمان آفتابزدگی و قولنج استفاده می‌کردند.

نام‌های دیگر بابونه

نام‌های رایجی که برای بابونه ذکر شده بابونه حقیقی، بابونج، بابونه شیرازی و بابونق است و بابونک نیز گفته شده. شیخ ابوعلی سینا در ﻛﺘﺎب ﻗﺎﻧﻮن آورده که بابونه گیاه معروفی است و رﻧﮓ ﮔﻞ اﻧﻮاعِ ﻣﺨﺘﻠﻒ آن، ﻣﺘﻔﺎوت و ﺑﻪ رنگ‌های زرد، سفید و ارﻏﻮانی اﺳﺖ و زﻣﺎن ﺟﻤﻊ آوری آن در فصل ﺑﻬﺎر است. زین الدین عطار در کتاب «اختیارات بدیعی» بهترین نوع آن را نوعیﻛـﻪ گل‌های زرد دارد، معرفی می‌کند.

بابونه رومی و شیرازی

وﺟﻪ تمایز انواع بابونه در گل‌هایشان اﺳﺖ و دو ﻧﻮع اصلی آن ﺑﺎﺑﻮﻧﻪ رومی و شیرازی است. دیوسکوریدوس، ابن سینا و ابن بیطار مصارف بابونه شیرازی و رومی را مشابه می‌دانند. در علم داروسازی گونه های مختلف بابونه و ترکیبات موجود در اسانس آن شناسایی و در درمان مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

در حال حاضر فرآورده‌های مختلفی از بابونه به اشکال دمنوش بابونه، روغن بابونه، کرم بابونه، لوسیون بابونه و قطره خوراکی آن در بازار وجود دارد.

مزاج بابونه گرم و خشک است.

بابونه مقوی مغز و اعصاب

در متون پزشکی و دارویی کهن و نیز از نگاه دانشمندان ایران بابونه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و هست. برای مثال در آثار دیوسکوریدوس، جالینوس، ابن سینا و ابن بیطار با بیان‌های متفاوت به خواص درمانی این گیاه از جمله در بیماری‌های دستگاه عصبی، گوارشی و تنفسی اشاره شده است.

بابونه مقوى دِماغ و اعصاب و قوای جنسی با قوت تِرياقيه، جهت بیماری‌های دِماغی و سردرد و تحليل رياح گوش مناسب است و جویدن آن جهت زخم‌های دهان و زبان نفع بسیار دارد. مُدّر فضولات و پاک کننده کثافات سینه است و بثورات را از بین می‌برد و جوشانده آن رنج و خستگی‌ها و صلابات و نزولات و درد رحم و مقعد را زایل می‌کند.

مهمترین خواص درمانی بابونه

ابن سينا به خواص اين گياه برای بهبود ورم‌ها، جوش‌ها و تب‌های مختلف اشاره كرده و اثراتش را روی اندام‌های دفعی و گوارشی، مفاصل، سر، چشم و قفسه سينه توضيح داده است.

بنا به اعتقاد شیخ به علت خاصيت سست كنندگی و تحلیل برندگی بابونه، تسكين دهنده ورم‌های ناشی از گرمی اسـت و باعـث تقويـت اعضایی كـه اعصاب از آن می‌گـذرد می‌شود و چـون حرارتش شبيه به حرارت جاندار است، بهترين دارو برای رفـع خستگی نسبت به دیگر داروها است.

بابونه برای سر دردهای ناشی از سردی و تخليه سر از فضولات مفيد اسـت، چـون خاصيت تحليل برندگی بدون جذب دارد. همچنين بابونه مُفتح، محلّل بدون جذب و مقوی مغز است، بابونه برای تو دماغی حرف زدن مفيـد و بدل آن شويد است همچنين برای درمان برخی انواع استفراغ نيز منفعت دارد.

طبع بابونه گرم است یا سرد؟

طبیعت یا مزاج بابونه گرم و خشک است، حکیم عقيلی خراسانی صاحب کتاب مخزن الادويه نیز چنین آورده است: طبيعت گل بابونه در دوم گرم و در آخر اول خشك اسـت و طبيعت ريشه بابونه در دوم گرم و در اول خشك است.

روغن بابونه برای ورم ملتحمه چشـم، معالجـه روماتيسـم و دردهای عصـبی و نقرس مفید اسـت.

طبیعت روغن بابونه

طبيعت روغن بابونه در دوم گرم و در اول خشك اسـت. خاصيت آن تحليل برنده اورام بارده یعنی ورم‌های ناشی از سردی است، ضماد آن یعنی ماليدن آن روی بدن برای تب و لرزهای بلغمی و سـوداوی، بسته شدن منافذ ناشی از سرما، كمر درد، درد مفاصل توصیه شده و چكاندن قطره آن در گوش برای سنگينی گوش مفيد است. همچنین روغن بابونه برای ورم ملتحمه چشـم، سـاير ورم‌ها، معالجـه روماتيسـم و دردهای عصـبی و نقرس نیز بسیار مفید اسـت.

دمنوش یا جوشانده بابونه

جوشانده يا خيسـانده گل بابونه مقوی عمومی بدن، خصوصا معده است، هم چنين نفخ معده و روده را از بـين می‌برد. دمنوش آن بـرای ميگرن، سـر درد، كمر درد و... مفيـد است، كه به خاطر خاصيت بی حس كنندگی و ضـد تشـنج بودن آن است. در ضمن جوشانده و تنتور آن برای نرم و بـراق كـردن و طلايـی رنـگ كردن مو بسیار استفاده می‌شود.

مصرف دم‌کرده بابونه به شکل ناشتا مقوی معده، مقوی و بادشکن است و استفاده از بخور دم کرده آن بر روی صورت، باعث شادابی و تجدید حیات سلول‌های پوست می‌شود.