سبوس
bran
سبوس که یکی از غنی ترین منابع الیاف گیاهی (فیبر) مورد استفاده در برنامه غذایی شمرده می شود، پوسته خارجی هضم نشدنی گندم، جو دوسر، برنج و سایر دانه های غلات است. سابقا هنگامی که این دانه ها آسیاب می شدند، سبوس آنها عمدتا دور ریخته می شد. اگر با دید مثبت تریی به قضیه بنگریم، در می یابیم که گنجاندن سبوس گندم در برنامه غذایی سرشار از الیاف گیاهی امکان دارد در جلوگیری از آماس استطاله که گونه ای اختلال روده ای است، موثر افتد. در طی این بیماری ، جیب ها (حفره ها)ی کوچک برآمده از دیواره کولون در هم فرو رفته و ملتهب می شوند. از آنجایی که سبوس به پیشگیری از یبوست کمک می کند، احتمال دارد برای مبتلایان به بواسیر نیز فایده داشته باشد. سبوس جو دوسر مقدار زیادی الیاف گیاهی محلول دارد که چسبناک است و با آب ترکیب می گردد تا ژل غلیظی درست شود. عده ای از پژوهشگران گزارش داده اند که چنین الیاف گیاهی، میزان کلسترول را می کاهد و افزون بر این، به نظر می رسد که سوخت و ساز گلوکز را در مبتلایان به مرض قند بهبود می بخشد. در عوض، این مزیت نیاز آنان را به انسولین و سایر داروهای ضدبیماری مزبور کم می کند. تا همین اواخر، گزارش های رسیده حکایت از آن داشت که سبوس برنج هم مقادیر کلسترول را تقلیل می دهد. با این حال، محققان مطمئن نیستند که آیا این فایده ناشی از الیاف گیاهی حل نشدنی موجود در سبوس و یا مقدار زیاد روغن اشباع نشده است که در گیاهک برنج یافت می شود، که در فرآیند آسیاب شدن از پوسته دانه ها جدا می گردند. انواع سبوس و همچنین سایر موادغذایی انباشته از الیاف گیاهی، نقش ارزنده ای را در مهار وزن به عهده دارند. به این ترتیب که انسان حس می کند بدون پرخوری سیر شده است. امکان دارد این حالت، توجیهی در زمینه کاهش برخی سرطان های حاصل از فربهی و حمله های قلبی در بین جمعیت هایی باشد که برنامه غذایی شان آکنده از الیاف گیاهی می باشد.
مضرات استفاه از سبوس
استفاده زیاد از حد سبوس، جذب کلسیم، آهن و روی را کاهش می دهد. امکان دارد موجب بروز التهاب روده، گاز و نفخ معده شود.
طریقه مصرف سبوس
به پیشگیری از یبوست کمک می کند. سبوس گندم و جو در کاستن از مقادیر کلسترول موثر است. بر اثر مصرف این ماده غذایی، احساس سیری به انسان دست می دهد که در نتیجه به کاهش وزن می انجامد. توصیه های علمی در مورد مصرف سبوس اگر یبوست شما مزمن باشد، میزان «سبوس» برای ماه اول روزانه سه قاشق غذاخوری خواهد بود. معمولا هر قدر «سبوس» کمتر کوبیده شود، بهتر است یعنی هر چه درشت تر باشد، موثرتر است. بعد از مصرف «سبوس»، مایعات کافی میل نمایید تا «سبوس ها» در یک محیط لغزنده و متحرک به وظیفه خود عمل کنند. مصرف زیاد «سبوس» ایجاد اسهال می نماید. مصرف بیسکویت های سبوس دار به مراتب بهتر از بیسکویت های بدون سبوس است، به شرط آنکه همراه با آن، آبمیوه یا مایعات دیگر هم استفاده شود. مصرف روغن زیتون خالص بر افزایش تاثیر سبوس، مفید و موثر می باشد. خواص درمانی سبوس گندم آب دم کرده آن را بنوشید که نرم و خنک کننده است، برای رفع سرفه و زکام مفید است و حرارت تب را می کاهد. اگر آب دم کرده آن را با عسل بخورید، کمی ملین است و یبوست های ناشی از نارسایی کبد را برطرف می سازد و سنگ های صفراوی را دفع می کند. آن را همراه با چای دم کنید و بنوشید. برای افزایش ترشح عرق و در موارد ادرار خونی موثر است. چنانچه آن را گرم کنید و داخل پارچه ای بریزید و روی عضو دردناک بر اثر رماتیسم و درد مفاصل و درد پهلو بگذارید و مدام گرم و تجدید کنید، دردها را تسکین می دهد. در صورتی که بالشی را از سبوس پر کنید و زیر سر اطفال قرار دهید، به درمان آبله کمک می کند. ۵۰ گرم از آن را در یک لیتر آب آنقدر جوشانید تا آب به نصف برسد. بعد با آن آب تنقیه کنید. اسهال های شدید و دل پیچه را برطرف می سازد.
ترکیبات سبوس
در ۱۰۰ گرم سبوس، مواد زیر وجود دارد: آب ۵/۱۱ درصد، پروتئین ۱۶ درصد، چربی ۴ درصد، کربوهیدرات ۶۰ درصد، کلسیم ۱۱۹ میلی گرم، فسفر ۱۲۷۶ میلی گرم، آهن ۱۴ میلی گرم، سدیم ۹ میلی گرم، پتاسیم ۱۱۲۱ میلی گرم، ویتامین ب ۱ ، ۷۲/۰میلی گرم، نیاسین ۲۱ میلی گرم هر ۱۰۰ گرم سبوس، ۲۱۳ کالری انرژی دارد.