بالنگ

 

 

اترج را به یونانی مارسیسقا و به سریانی اطروغا و در زبان اهالی مصر ریحان النعنع و به هندی بجوژه و به فارسی نوع صغیر آن را نرتج و نوع کبیر آن را بالنگ و به فرنگی لیمونیه گویند و ترنج نیز معرب زبان اهوازی هاست.
ماهیت آن: دو گونه است یکی نوع صغیر است که دو طرف آن باریک است و آن را به فارسی ترنج نامند و گونه دوم کبیر که دو طرف آن چندان باریک نیست
بلکه طرف متصل به شاخ درخت اندکی پهن تر و طرف دوم آن اندکی باریک تر است و این را به فارسی بالنگ نامند و رنگ پوست هر دو نوع آن زرد و طلایی است و بوی آن بسیار خوش است مخصوصاً صغیر آن که البته طعمش تلخ است و بعد از آنکه با دستوری که در کتاب قرابادین ذکر یافت شیرین شد تلخی آن از بین می رود . گوشت آن سفید و ضخیم و اندکی شیرین است و مغز آن که در میان پرده های ضخیم طولانی که در میان غلاف های بسیار نازک است بسیار پر آب می باشد؛ و تخم آن در کل صنوبری شکل در غلاف سفید است و مغز آن سفید و طعم آن اندکی تلخ می باشد و درخت آن شبیه به درخت لیمو و به بلندی یک قامت تا یک و نیم قامت آدمی و شاخه های آن پهن و درهم و برگ آن اندک پهن بزرگ و خوشبوتر و بزرگ تر از برگ لیمو و نارنج است و اما گل آن سفید و برگ های آن اندکی ضخیم و باریک است که در وسط آن تارهای باریک زرد رنگ و بسیار خوشبو حتی بهتر از بهار نارنج است و همه قسمت های درخت آن در طب مستعمل است و چون اترج را در نظر می آورند مراد میوه آن است و محل رویش آن بیشتر گرم سیر خصوصاً که مرطوب است.

فواید بالنگ

لطیف کننده و صفا بخش روح طبیعی و خون از صفرا است و قی صفراوی را تسکین می دهد و قطع کننده مره صفرا و سوختگی آن است و مانع ریختن صفرا به معده و روده ها می شود و جهت خفقان گرم و تقویت کبد و معده و جهت تسکین حرارت اعضای داخلی شکم و تشنگی و اسهال صفراوی و کبدی و گزیدگی عقرب پرنده و مار شاخدار مفید است. رافع یرقان و کوفتگی است . زالوی در حلق مانده را خارج می کند و پادزهر سم ها است.
البته باید توجه داشت که برای کبد و مغز محرور المزاج (گرم مزاجان) و کسانی که صداع دارند ضرر دارد و مصلح آن عسل و بنفشه است.

تگ ها: